[Thuật ngữ phòng thu cho người chơi hệ âm thanh]: Phần 6 – Hiệu ứng tiếng vọng (Reverb, Delay)

Bạn có biết rằng, đằng sau những bài hát bạn mê mẩn là công sức đóng góp của rất nhiều hiệu ứng âm thanh không? Bài viết này, chúng ta hãy tiếp tục tìm hiểu về các thuật ngữ phòng thu liên quan đến Hiệu ứng tiếng vọng (reverb, delay).

• Hiệu ứng không gian (Ambience) – Những tiếng ồn bên ngoài được thêm vào bản thu để tạo ra cảm giác bài hát đó được ghi âm trực tiếp. Thường được tạo ra bằng cách dùng short room reverb.

• Decay (Reverb time) – Decay là cho ta biết sau bao lâu thì Reverb sẽ biến mất (thường đo bằng giây). Đây là một trong những thông số quan trọng nhất của Reverb vì nó dễ nhận biết bằng tai nhất. Bởi vậy, nếu thiết lập không cẩn thận, nó sẽ dễ làm đục bản mix.
• Hiệu ứng tiếng vang (Delay or echo) – Một công cụ tạo ra các bản sao của nguồn âm thanh rồi cho chúng lặp đi lặp lại, mờ đi thật chậm. Echo là độ lặp lại của âm thanh tạo vang so với âm thanh gốc nguyên bản với số lần lặp lại có chủ đích rõ ràng. Hiệu ứng này thường được dùng cho giọng hát và guitar điện.

• Phản hồi âm thanh (Feedback) – Sự dội lại của sóng âm thanh từ loa đến bộ phận trước của hệ thống âm thanh, chẳng hạn như đến micrô, micro bắt âm thanh đó và truyền lại đến amplifier, tiếp tục như vậy. Vòng lặp này sẽ tạo ra những tiếng hú chói tai. Còn có cách hiểu khác là phản hồi đề cập đến số lần lặp lại của Delay. Kiểm soát phản hồi càng cao, độ trễ lặp lại càng nhiều.

• Hiệu ứng Ping-pong (Ping-Pong) – Hiệu ứng trễ tiếng tạo cảm giác như âm thanh chạy từ phải sang trái hoặc trái sang phải.
• Độ trễ của Reverb (Predelay) – Dù có tốc độ di chuyển rất lớn (300m/s), âm thanh vẫn cần một khoảng thời gian nhỏ để chạm được vào bề mặt phản xạ gần nhất (ví dụ tường, vách đá) để tạo ra Early Reflections. Khoảng thời gian này, gọi là Predelay, tương ứng với khoảng cách từ nguồn âm thanh tới bề mặt phản xạ đó. Thường được tính bằng mi-li-giây (ms)

• Hiệu ứng tiếng vọng (Reverb) – là một hiệu ứng âm thanh bị vọng lại, thường xuyên xuất hiện trong không gian âm thanh ở phòng kín. Diện tích phòng rộng sẽ tạo nên hiện tượng âm thanh phát ra từ nguồn phát sẽ vang vọng trong không gian, đập vào bề mặt tường của phòng và phản xạ theo các hướng chồng chéo nhau một cách liên tục. Hiện nay có rất nhiều plugin tạo ra hiệu ứng tiếng vọng được áp dụng để làm bản thu âm hay hơn.
• Slapback – Tuy rất giống echo, nhưng nó lặp lại hơi dài (khoảng 120 mili giây giữa những lần lập lại), nên âm thanh định rõ hơn.

Một số dạng reverb phổ biến:

– Room mode:

Phù hợp không gian kín, nhỏ với vật liệu chủ yếu là bê tông, gỗ (nhẵn, phẳng) nên âm thanh vọng khá lộn xộn về hướng, cường độ… Cần đặt loa ở những vị trí thích hợp để khắc phục việc tiếng reverb không được rõ.

– Halls Reverb:

Dành cho không gian rộng lớn như sảnh, hội trường, sân khấu lớn… để tạo nên nhiều âm phản xạ, tạo độ vọng, tạo chiều sâu và cảm giác dễ chịu cho âm thanh. Tuy nhiên, nếu cài đặt không đúng chuẩn sẽ tạo cảm giác tù túng, quá tải âm vọng.

– Chamber Reverb:

Được áp dụng phổ biến trong các dàn âm thanh karaoke nhờ khả năng tạo cảm giác sâu lắng cho bài hát. Chế độ này cũng ít âm vang hơn, rõ phát âm của người hát. Cần lựa chọn loa karaoke và micro karaoke có tính năng thu lại âm vọng kèm theo âm gốc sao cho hài hòa, không bị rít.

– Plate Reverb:

Thích hợp áp dụng cho dàn karaoke ở các phòng có diện tích trung bình. Plate được tạo nên từ các tấm kim loại lớn, có tích điện để có thể rung theo âm phát ra từ một máy biến năng ở bên trong. Nhà đó, âm thanh sẽ trở nên đầy đặn và đặc sắc hơn.

– Spring Reverb:

Hiện nay được ứng dụng phổ biến trong hệ thống âm thanh nhà xưởng hoặc các không gian công cộng, nhà máy lớn. Spring hoạt động trên nguyên lý giống với Plate nhưng sử dụng lò xo thay tấm kim loại có tích điện. Được sử dụng để tạo ra những âm thanh mang chất kim khí cực đặc sắc.

– Impulse Response:

Tái hiện không gian âm thanh có diện tích vô cùng rộng lớn như sân vận động rạp hát… Có khả năng xử lý được những tạp âm gây nhiễu khó nghe để biến thành âm hưởng Opera bay bổng, ấn tượng.

Cảm ơn các bạn rất nhiều vì đã theo dõi bài viết. Nhấn theo dõi trang Facebook của SOL Studio để nhận được thông báo về nhiều bài viết hơn nữa nhé!

SOL Studio cung cấp thiết bị thu âm chuyên nghiệp. Địa chỉ phòng thu âm SOL Studio – Công ty TNHH âm nhạc Phương Đông, 401/21 Bình Lợi, phường 13, Bình Thạnh, thành phố Hồ Chí Minh.